Diep in Borneo – zeldzame zwarte orchideeën en een bewoond traditioneel longhouse met een begrafenisritueel

Diep in Borneo – zeldzame zwarte orchideeën en een bewoond traditioneel longhouse met een begrafenisritueel

Tijdens onze zoektocht naar een bewoond Dayak-longhouse doorkruisten we een begroeid woud van om en bij de 5000 ha met voornamelijk zandgrond, geschikt dus voor weke planten zoals de zeer zeldzame zwarte orchidee.

De planten houden het slechts 3 dagen vol. Ze zijn enkel hier te vinden en nergens anders! Je kan de bloem herkennen aan de kleine zwarte zone in het centrum van de blaadjes. Ze bloeien het hele jaar door, maar om ook erg veel andere soorten orchideeën tezamen te zien, moet je hier in december langsgaan. De suikerriet-orchidee is bijvoorbeeld een soort die om de 4 jaar bloeit en stengels krijgt van wel 2 meter lang!

In hetzelfde bos vind je ook verschillende bekerplanten: deze vleesetende planten vangen insecten op in hun kelk en eten deze dan ook op. We ontdekten ook in een boom, net boven ons hoofd, een gigantisch termietennet dat naar verluidt 14 jaar oud was. Zeer indrukwekkend!

Een beetje verder vonden we dankzij ons opzoekwerk van de dag voordien een mooi en druk bevolkt long-house waarin wel 20 families woonden en waar men toevallig bezig was een begrafenisceremonie voor te bereiden. De buffel die morgen zou onthoofd worden stond al klaar langs de kant. Twee mannen van het dorp waren omgekomen in een verkeersongeval. Ondanks deze droevige situatie werden we hartelijk onthaald door het stamhoofd, die ons vertelde hoe hij de gruwelen van de Japanse invasie had meegemaakt. Dankzij hem kregen we ook meer inzicht in de rituelen bij een begrafenis in deze stam.

Bij het binnenkomen van het gebouw ontdekten we installaties die verband houden met het overlijden: een ‘boot’ die de ziel van de overledenen moet vervoeren naar betere oorden, offerandes van de bewoners, een kokosnoot die de ziel symboliseert... De lijken waren reeds begraven. Deze lijken zullen na 5 jaar opnieuw opgegraven worden en de botten die nog overblijven zullen in een knekelhuis geplaatst worden. Dan wordt een grotere ceremonie georganiseerd. Er wordt ook voor de doden gezorgd door belangrijke spullen in de nok van het long house op te hangen, zodat de ziel van de overledene er altijd bij kan.

We mochten ook participeren in een soort beschermingsceremonie. Twee mannen declameerden woorden in Dayak-taal, waarbij  het doel was het slechte te verdrijven en het goede te bevorderen. De deelnemers aan de sessie, waaronder ook wij, moesten spuwen op het slechte en daarna symbolen van het goede ontvangen. Het was een hele eer voor ons om dit te mogen meemaken als ‘roiten’ (buitenstaanders).